Pismo natury – Transcendencja III
Dwie dotychczasowe wystawy z cyklu „Pismo natury – Transcendencja” zorganizowane zostały w miejscach o odmiennym charakterze. Pierwsza odbyła się w zabytkowej świątyni Marienkirche we Frankfurcie/O w 2014 roku. Lokalizacja ta nadała stworzonej instalacji charakter pytania o sacrum. Wprowadziłem do wnętrza historycznej świątyni regularną strukturę złożoną z kartek do pisania na maszynie, na których ułożone zostały fragmenty
gałązek. Wywoływały one w tej sytuacji skojarzenia z literami jakiegoś nieznanego alfabetu, przywołując na myśl średniowieczne i romantyczne idee przyrody jako tajemniczego pisma. Struktury takie wykonywałem już podczas niektórych wcześniejszych wystaw. W Marienkirche stworzony na podłodze układ nawiązywał wizualnie do podziałów występujących w witrażach znajdujących się nad prezentowana pracą. Oprócz tego (był to
element nowy) uwzględniłem w instalacji motyw wiązania. Grubą liną obwiązany został jeden z filarów kościoła. Oprócz tego połączyłem sznurkiem białym lub czarnym część prezentowanych gałązek. Czynność wiązania ma bogaty sens symboliczny. Odnosi się do łączenia różnych rzeczywistości, dobrowolnego, często upragnionego związku lub skrępowania ograniczającego swobodę. Przygotowując tę instalację dowiedziałem się, że
romańskie kolumny katedry w Würzburgu (nazywane imionami kolumn świątyni Salomona – Jachin i Booz) zdobione są motywami ośmiokrotnego lub czterokrotnego owinięcia sznurem z jednym i dwoma węzłami. Hans Biedermann podkreśla niejasny sens tej symboliki. Tworząc instalację zaproponowałem wejście w jej krąg. Druga realizacja, wykonana w 2015 roku, miała miejsce w pustostanie przy ul. Karl-MarxStraße 179 również we Frankfurcie/O. Pomieszczenie to było dawnym lokalem sklepowym. Wprawdzie usunięte zostały z niego sprzęty, jednak jego wygląd przywodził na myśl
pierwotną funkcję. Panowała w nim atmosfera bezosobowości, anonimowości, na jaką zwracał uwagę Marc Augé pisząc o „nie-miejscach” – przestrzeniach nie tworzących ani tożsamości, ani relacji międzyludzkich. Oprócz części obiektów użytych do zrealizowania pracy w Marienkirche (nawiązanie to było świadome i celowe) użyłem także swoich prac z cyklu „Cięcia”, które zawiesiłem na ścianie. Realizując tę instalację uwzględniłem kilkakrotnie odniesienia do motywów związanych z sensem transcendentnym: ołtarza, księgi natury, symbolicznych węzłów itp. Zasadniczo jednak nie chciałem zamieniać pustostanu w rodzaj świątyni. Pytanie moje było szersze: czy w przypadku nie-miejsca możliwe jest wyjście ponad lub poza to, co dane w jakimkolwiek sensie? Trzecia instalacja z cyklu „Pismo natury – Transcendencja” zlokalizowana zostanie w przestrzeni sztuki. Krakowska „Pracownia Otwarta” to galeria o bardzo wyrazistym charakterze. Oczekuję, że spotkanie z tym miejscem stanie się dla mnie, a potem dla odbiorców, okazją do ciekawych doświadczeń.
Grzegorz Sztabiński
Grzegorz Sztabiński – profesor zwyczajny w Katedrze Historii Sztuki Uniwersytetu Łódzkiego i w Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi, gdzie oprócz zajęć z zakresu teorii i historii sztuki kieruje Pracownią Kompozycji Intermedialnej. Opublikował książki: Problemy intelektualizacji sztuki w tendencjach awangardowych (Łódź 1991), Dlaczego geometria? Problemy współczesnej sztuki geometrycznej (Łódź 2004), Inne idee awangardy. Wspólnota,
wolność, autorytet (Warszawa 2011). Dla wydawnictwa UNIVESTITAS zredagował wybory pism estetycznych Władysława Strzemińskiego (Kraków 2006) i Tadeusza Pawłowskiego (Kraków 2010). Opublikował słownik artystów Imiona własne sztuki łódzkiej. Współczesne malarstwo, grafika, rzeźba i twórczość intermedialna (Łódź 2008). Od 1999 roku jest redaktorem naczelnym rocznika „Art Inquiry. Recherches sur les arts”. Jako artysta zajmuje
się malarstwem, rysunkiem, sztuką instalacji i sporadycznie sztuką performance; prace jego były pokazywane na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych (np. São Paulo Art Biennial, 1979; the International Triennial of Drawing in Wrocław, 1978, 1981, 1988, 1992, 1995; Third International Symposium of Performance Art, Lyon 1981; the Symposium of Systematic and Constructive Art in Madrid, 1989; 20 plenerów spod znaku geometrii,
Katowice 2004).
